ABD Kongresi’nden Çin’e yönelik çip üretim ekipmanları satışına ilişkin daha kapsamlı kısıtlama çağrısı geldi. ABD Temsilciler Meclisi’nin Çin üzerine kurulan Seçilmiş Komitesi, Çinli çip üreticilerinin yalnızca 2024’te 38 milyar dolarlık ileri teknoloji üretim ekipmanı satın aldığını ortaya koyan rapor yayımladı. Raporda mevcut ihracat kurallarındaki boşluklar nedeniyle Çin’in yarı iletken üretiminde ciddi bir rekabet avantajı kazandığı ve bunun hem ulusal güvenlik hem de demokratik değerler için tehdit oluşturduğu vurgulandı.
Mevcut kurallardaki boşluklar Çin’e avantaj sağlıyor
Rapora göre, ABD, Japonya ve Hollanda’nın çip üretim ekipmanlarına uyguladığı ihracat kısıtlamalarındaki uyumsuzluklar, Çinli üreticilerin kritik makinelere ulaşmasını kolaylaştırıyor.
Özellikle Applied Materials, Lam Research, KLA, ASML ve Tokyo Electron gibi küresel yarı iletken ekipman devlerinin Çin’e satışları dikkat çekiyor. Bu beş üreticinin Çin’e yaptığı satışların 2022’ye göre %66 artarak 38 milyar dolara çıktığı belirtiliyor. Satışların yasal olduğu ifade edilse de, Çin’in bu makineleri yapay zeka ve askeri modernizasyon gibi stratejik alanlarda kullanarak üretim kapasitesini artırdığına dikkat çekildi.
Çin’in küresel teknoloji gücü yükseliyor
Komite raporu, Çin’in yarı iletken üretimindeki artışın küresel teknoloji yarışında kritik bir tehdit haline geldiğini belirtiyor:
“Bu satışlar, Çin’in çok çeşitli yarı iletkenlerin üretiminde giderek daha rekabetçi olmasına yol açıyor. Bu durum insan hakları ve demokratik değerler üzerinde derin etkiler yaratabilir.”
Çin’in küresel tedarik zincirini yeniden şekillendirme çabalarına da dikkat çekildi.
Huawei bağlantılı şirketler ulusal güvenlik endişesi yaratıyor
Raporda, SwaySure Technology Co, Shenzhen Pengxinxu Technology Co ve SiEn (Qingdao) Integrated Circuits Co gibi bazı Çinli firmaların Huawei Technologies ile bağlantılı bir ağın parçası olduğu iddia edildi. Bu şirketler, geçen yıl ABD Ticaret Bakanlığı tarafından ihracat yasağı listesine alınmıştı.
Daha sıkı yasak önerisi
Komite, Çin’in kendi üretim araçlarını geliştirmek için kullanabileceği bileşenlere yönelik daha sert ve kapsamlı ihracat kısıtlamaları getirilmesini önerdi. Demokrasilerin Savunması Vakfı’ndan Craig Singleton, “Çin, tedarik zincirini yeniden yazmaya çalışıyor. Önceden niş olan çip ekipmanları artık stratejik bir savaş alanına dönüştü” dedi.
Tokyo Electron ABD Başkanı Mark Dougherty ise yeni düzenlemelerle Çin’e satışların azalmaya başladığını ve ABD ile Japonya arasında daha güçlü koordinasyon gerektiğini vurguladı.
